خیلی دوست دارم نماز شب و نماز صبح بخونم اما نمی تونم وقتی برای نماز صبح بیدار می شوم، بی حال هستم. لطفا مرا راهنمایی کنید.

دوست عزیز خوشحالیم که نگرانی شما در دوران شور و حال جوانی رسیدن به کمالات انسانی می باشد و امیدواریم با مطالبی که در این نوشتار ارائه می گردد بتوانیم راه حل مناسبی جهت دغدغه های ذهنیتان ارائه نمائیم . باشد که ما را نیز از دعای خیر خود فراموش نفرمائید .
خواندن نماز شب و همینطور نماز صبح در اول وقت آن , شاید از نمازهای دیگر مشکل تر باشد ؛ چرا که کندن از رختخواب گرم و لذت خواب در ابتدای راه سخت است ولی نماز گزار می تواند با کمی تمرین و ممارست از منافع سحر و صبح بهره مند گردد و از فیض نماز شب و نماز اول وقت ( بالاخص نماز صبح ) بی نصیب نماند . پیامبر خدا ( صلی الله علیه و آله ) فرمودند : هیچ بنده ای نیست که به اوقات نماز و مواضع خورشید اهتمام ورزد , مگر اینکه آسودگی در هنگام مردن و از بین رفتن غم و اندوه ها و نجات از آتش را برایش ضمانت کنم . (میزان الحکمه / ج 7 / ص 3129)
دانشجوی عزیز باید توجه داشته باشید که از دست دادن سحر خیزی ( چه برای نماز شب و چه نماز صبح اول وقت ) معلول علتهای مختلفی می باشد .

***** مهمترین عامل آن این است که انسان به درستی نمی داند هدف زندگی چیست و دین و عبادت چه نقشی در رسیدن به این هدف دارد. کسانی که هدفمند زندگی می کنند و می دانند برای چه باید دین دار بود, چه بسا انگیزه بسیار قوی ای در این زمینه دارند و این مشکل را ندارند.

زندگی از نظر اسلام که دین توحیدی است, فرصت خدایی شدن انسان است و هدف زندگی هم همین است. انسان مظهر خدا است و یک عمر فرصت دارد که این مظهریت خود را بالفعل کند و هر چه بیشتر صفات خدا را در خود جای دهد و پر از خدا شود و خدایی گردد. مانند آهنی که چون در کنار آتش قرار میگیرد, به رنگ آتش در می آید و صفات آتش پیدا می کند, از زیبایی و قدرت و حرارت ووو

مومنین و اولیای خدا این مشکلات را ندارند, دلیل آن هم روشن است. چون ایمان قوی ای دارند. باید ایمان را تقویت کنیم. با معرفت توحیدی هستی و خداوند, با تسلیم. با ولایت پذیری و رابطه با اولیای خدا. از طریق رابطه با قرآن کریم. قرآن کتاب توحید است, وقتی به درستی با آن رابطه نداریم و وقتی حتی آن را نمی خوانیم, مشکل پیدا می کنیم. ایمانمان ضعیف می شود. هجوم فرهنگی دشمن هم که غوغا کرده. شیطان و نفس و دشمن هم فراوان داریم. چاره ای جز خودسازی نیست. خودسازی یعنی خود را از هر چه غیر خدایی است خالی کنی و پر از خدا شوی, مانند بطری ای که پر از هوا است و وقتی شما آن را از آب پر می کنید هوای آن خالی و آب جای آن را می گیرد. باید اندیشه و اخلاق و علم و عمل مان توحیدی و پر از خدا شود تا راحت شویم, تا انگیزه زندگی داشته باشیم و تا با اشتیاق به سوی خدا برویم و با علاقه نماز بخوانیم. !!!!!!
البته عوامل جنبی دیگری هم می تواند موثر باشد. شما می توانید با بررسی اعمال و رفتار خود در طول شبانه روز ، علت اصلی آن را یافته و با توصیه هایی که در همین نوشتار ذکر می گردد در رفع آن کوشش نمائید .
به طور کلی عوامل سلب توفیق از سحر خیزی به دو گروه عمده دسته بندی می شود :
الف : عوامل مادی
برخی از این عوامل شامل موارد ذیل می باشد
1- فقدان برنامه ریزی و نظم در زندگی
از مهمترین عوامل مادی که مانع از توفیق درک نماز شب می گردد فقدان برنامه ریزی و نظم در زندگی می باشد که برخی از نمونه های آن اشاره می شود :
نمونه اول : فقدان برنامه منظم برای خواب : مسلما کسیکه شبها را به شب نشینى و بیهودگى به نیمه مى‏رسانند و تا ساعات پایانی شب خود را با رایانه و اینترنت و چت و فیلم های تلوزیون و ... مشغول نماید ؛ نباید توقع داشته باشد که بتواند نماز شب بخواند (اگر نگوئیم که چنین کسی حتی نمی تواند برای نماز صبح بیدار شود ).
نمونه دوم : ایجاد مشغله های ، فراتر از توانایی های فردی که نتیجه ای جز ایجاد خستگی مفرط ندارد : مثل دانشجویی که بدون دلیل منطقی ، واحد های درسی زیادی را انتخاب نماید و خود را دچار سختی زیادی نموده و در نتیجه به دلیل خستگی مفرط شب ها تا به صبح مانند افراد بی هوش به خواب می رود و برای نماز نیز کاملا بی حال می باشد .
نمونه سوم : پراکندگی در کارها : این امر موجب بی حوصلگی در امور مادی و همچنین امور معنوی می گردد مانند دانشجویی که واحد های درسی خود را به طور پراکنده انتخاب نموده به گونه ای که در هفته چند روز آن به بطالت گذرانده می شود .
2- پرخوری در شب
علتی دیگر برای خواب طولانی و سنگین پرخوری در شب می باشد. حضرت عیسی (علی نبینا و آله و علیه السلام ) خطاب به بنی اسرائیل فرمود: ای بنی اسرائیل ! خوردن خود را زیاد نکنید, زیرا هر کس بر خوردن خود بیفزاید, بر خوابیدن خود هم می افزاید و هر کس که بر خواب خود بیفزاید, از نماز کم می گذارد (و در نتیجه) در زمره غافلان نوشته می شود«, (همان , ج 1, ص 117, ر 590).
3- تنبلی افراد
از دیگر عواملی که موجب سلب توفیق از سحر خیزی می شود کسالت و تنبلی است .
به همین دلیل این مساله نیز در ادعیه ما مورد توجه قرار گرفته و در دعاى ابوحمزه ثمالی در سحرهای ماه مبارک رمضان مى‏خوانیم: «اللهم انى اعوذ بک من الکسل و الفشل و الجبن و النعاس...» یعنی خداوندا پناه می برم به تو از کسالت و تنبلى و ترس و خواب آلودگى ...
4- غرق شدن در مسائل مادی و دنیویی
متاسفانه برخی از افراد بدلیل ضعف ایمان تمام همت خود را بر زندگی دنیایی خلاصه نموده اند و تمامی نیازها و احتیاجات خود را در مسائل دنیوی می بینند ، به همین دلیل تمامی افکار و انرژی خود را در این مساله صرف نموده و تنها به دنبال لذت های دنیایی می باشند و از درک لذت های معنوی خود را محروم نموده اند .
حضرت عیسی (علی نبینا و آله علیه السلام ) نقش دنیا زدگی را در بی حوصلگی افراد نسبت به عبادات اینچنین ترسیم می نماید که : همچنان که بیمار بر غذاى لذیذ نگاه می کند و بدلیل شدت درد لذّت آن را نمى‏چشد، همچنان فرد دنیادار نیز همراه با عشق به مال نه لذّتى از عبادت مى‏برد و نه شیرینى و حلاوتش را مى‏چشد، (تحف العقول-ترجمه جعفرى ص 483 )
5- خوردن غذاهای نامناسب در شب
برخی از غذاها بگونه ای می باشند که اعصاب و بدن را سست می نمایند . لذا اگر شب ها از ماست , دوغ , کشک و مانند آن استفاده شود خواب بر انسان چیره شود ؛ و یا خوردن غذاهای چرب و سنگین موجب سنگینی خواب می گردد و این امور باعث می شود انسان برای بیدار شدن از خواب دچار مشکل گردد .

ب : عوامل معنوی
1- گناه
اعمال و رفتاری که انسان در طی روز انجام می دهد نقش بسیار مهمی در توفیق انسان نسبت به عبادات دارد یعنی هر چه در طی روز کارهای شایسته از انسان سر بزند توفیقات انسان نیز برای اعمال خوب دیگر بیشتر فراهم می شود و هر چه به گناه آلوده شود توفیق اعمال خوب از وی سلب می گردد ؛ لذا باید نسبت به این مساله بسیار حساس بود تا بواسطه گناه درک لذت سحرخیزی را از دست نداد .
شخصى به خدمت امام المتّقین امیر المؤمنین علیه السّلام آمد و گفت که:
مدتى شده است که از نماز شب خواندن محروم شده‏ام، حضرت فرمودند: تو مردى هستى که گناهانت ترا به بند کشیده و مانع از نماز شب شده است» کنایه از آنکه گناه کردن در روز باعث محرومى از نماز شب است.( منهاج النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح ص : 355)
بعضی از گناهان که معمولا دامنگیر جوانان از جمله دانشجویان می باشد از قرار ذیل است .
- دیدن صحنه های و تصاویر غیر اخلاقی از طریق اینترنت ، ماهواره ، تلفن همراه و ...
- چشم چرانی
- برقراری روابط نامشروع با جنس مخالف
- استفاده از غذاهایی که حلال نیستند.
- استفاده از غذاهایی که پاک نیستند.
- دروغ گفتن
امام صادق علیه السّلام فرموده اند :
مردى دروغ مى‏گوید به اندازه‏اى که از نماز شب محروم مى‏گردد، و هر گاه از نماز شب محروم شد از روزى هم محروم مى‏شود. (ایمان و کفر-ترجمه الإیمان و الکفر بحار الانوار ج‏2 ص 468 )
- استهزاء و تحقیر مؤمنان است (نقطه‏هاى‏آغازدراخلاق‏عملى ص : 289)
- تکرار گناه به حدی که دل سیاه گردد و شوق عبادت گرفته شود. که با تفحص در نفس خود باید علت را پیدا کرد و مداوا نمود.
- ایجاد مزاحمت و آزار همکلاسی ها و یا هم خوابگاهی ها
2- ضعف اراده : سحرخیزی اراده و عزم می خواهد. دوست داشتن تنها کافی نیست , باید با تصمیم جدی خوابید. ضعف اراده از مهم ترین عوامل محروم ماندن از نماز شب و سحرخیزی می باشد. باید با این ضعف و سستی اراده مبارزه کرد. امام علی (ع )می فرمایند: »ضادوا التوانی بالعزم ; به وسیله عزم , با سستی مبارزه کنید«, ( تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص: 476).

دوست عزیز : اگر می خواهید به آرزوی خود برسید باید نسبت به موضوعات ذیل دقت نظر ویژه داشته ؛ این موضوعات به شرح ذیل می باشد :
اول : فعالیت های روزانه
1- برای طول روز خود برنامه ای منسجم تنظیم نمائید بگونه ایکه خسته نشوید
امام صادق علیه السّلام توصیه نموده اند که افراد ساعات روز خود را به سه قسمت تقسیم نمایند : یک قسمت برای اعمال عبادی ؛ قسمتی دیگر برای همنشینی با برادراین ایمانی و دوستان و قسمت سوم نیز جهت تفریحات سالم و بدور از گناه ( الحدیت-روایات تربیتى، ج‏2، ص: 134)
2- سعی کنید فعالیتهایی که در شب انجام می دهید را ، به بعد از نماز صبح که بازدهی بیشتری نیز دارد منتقل نمائید .
3- از سیستم مراقبه ، مشارطه ، محاسبه استفاده کنید، یعنی در طول روز مراقب اعمال خویش باشید (چه در زمان حضور در کلاس و کتابخانه و خوابگاه و ... ) و شب هنگام محاسبه کنید تا ببینید تقوی را رعایت نموده اید و در طول روز آیا گناهی مرتکب شده اید و در صورتی که تقوی را رعایت ننموده اید با خود شرطی را بگذارید تا دیگر مرتکب آن گناه نشوید .
4- تماشاى و صحنه و فیلم هاى مبتذل و آلوده به گناه و همین طور رفتن به محیط هاى نامناسب را ترک نمائید
5- از گفتگو با جنس مخالف، نگاه کردن به آنها، خندیدن در منظر نامحرم جدا خودداری کنید.
6- در صورت گناه کردن سریع توبه نمائید
7- به نماز اول وقت اهتمام بیشتری بورزید و در جلسات مذهبی بیشتر شرکت کنید.
8- از آنجا که ممکن است ارتکاب برخی از گناهان به دلیل عدم اطلاع از آنها باشد ، لذا جهت فراگیری واجبات و محرمات دینی مطالعه بیشتری نموده و به کتابهای ذیل مراجعه فرمائید :
- مطالعه رساله عملیه مرجع تقلید خود
- پرسش و پاسخ دانشجویی شماره 18 (احکام نگاه و پوشش )
- کتاب واجبات و محرمات در شرع اسلام / آیت الله مشکینی / دفتر نشر الهادی / 1378
- گناهان کبیره شهید دستغیب (ره)
دوم : خوراک شبانه
در خصوص خوراک شبانه نکات زیر را رعایت فرمائید :
1- شام را در ابتدای شب بخورید زیرا هر چه وقت خوردن شام به اول شب نزدیک تر بوده و با وقت خواب فاصله داشته باشد هم خواب راحت تری خواهید داشت و هم برای نماز شب با مشکل کمتری مواجه خواهید شد .
2- بلافاصله قبل از خواب چیزی نخورید:
اگر در فاصله ی زمانی کمتر از دو ساعت به خوابیدن، چیزی بخورید وبعد به رختخواب بروید بدن شما درگیر هضم غذا خواهد بود و این امر می تواند در خواب شما اختلال ایجاد کند و یا اصلا زمان به خواب رفتنتان را طولانی کند.
3- سعی کنید زود بخوابید ، زیرا تحقیقات نشان داده است که خواب یک سوم ابتدای شب کاملتر و با آرامش تر می باشد و لذا خستگی را از تن انسان، بهتر خارج می کند.
4- پر خوری نکنید : باید از افراط و تفریط در خوردن پرهیز شود. کم خوری غیر از نخوردن یا بد خوردن است . میزان کم خوری را رسول اکرم (ص ) چنین می فرمایند: » اصل دیگری را نیز پیامبر اکرم فرموده اند وَ قَالَ ص کُلْ وَ أَنْتَ تَشْتَهِی وَ أَمْسِکْ وَ أَنْتَ تَشْتَهِی در حالی که اشتها داری , بخور و در حالی که (هنوز) اشتها داری , از خوردن دست بکش (بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار ج‏59 ص 290 )
5- غذای مناسبی میل نمائید : کیفیت غذا جوری باشد که اعصاب و بدن سست نشود. شب ها از ماست , دوغ , کشک و مانند آن استفاده نشود یا در کنار آن ها چند دانه خرما یا کشمش یا مویز و مانند آن تناول شود. هر کس باید با توجه به مزاج خود, برنامه غذایی مناسبی برای خود داشته باشد. دقت کنید چه غذاهایی قوت می بخشد, چه غذاهایی سستی و نسبت به چه غذاهایی حساسیت دارید. مثلا خرما برای بعضی مزاج ها سازگار نیست , زیرا موجب جوش صورت و دمل می شود.

سوم : چگونگی خواب و استراحت برای بیدار شدن در سحر
تنظیم چرخه خواب نقش مؤثرى در عملکرد کار روزانه انسان و به موقع بیدار شدن دارد. معمولا دو نوع چرخه خواب وجود دارد. یک نوع چرخه خواب بدین صورت است که افراد تا دیرهنگام بیدار هستند در عوض صبح ها دیر از خواب بیدار مى شوند و بخشى از روز را نیز خواب هستند. معمولا افرادى که داراى شغل آزاد هستند بیشتر این نوع چرخه خواب را دارند. نوع دیگر افرادى هستند که شبها زود مى خوابند و صبح نیز زود از خواب بیدار مى شوند معمولا افراد ادارى که صبح ها باید سر ساعت به اداره بروند اینگونه هستند و از چرخه نوع دوم بیشتر تبعیت مى کنند. افرادى هم هستند که چرخه خواب منظمى ندارند و دائما وقت خواب و بیدارى آنها متغیر است. گاهى زود مى خوابند و دیر هم بلند مى شوند و یا بالعکس. این افراد معمولا دچار اختلال خواب هستند یا به تدریج دچار اختلال خواب مى شوند. گرچه دو نوع اول موجب اختلال خواب نمى شود، اما آنچه با فرهنگ دینى ما سازگارتر و مناسب تر است این است که ما کارهاى خودمان را بگونه اى تنظیم کنیم که شب ها زودتر بخوابیم و صبح ها نیز حداقل یک ساعت مانده به طلوع آفتاب بیدار شویم. اگر بتوانیم قبل از اذان صبح بیدار شویم خیلى مطلوب تر است. در هر حال خواب به اندازه و کافى براى ترمیم انرژى هاى از دست رفته و آمادگى براى فعالیت هاى مجدد روز بعد ضرورى است و راهى وجود ندارد جز تنظیم یک برنامه دقیق . بنابراین راه کارهای ذیل را رعایت فرمائید :
1- زود بخوابید : بگونه ای برنامه ریزی نمائید که حداکثر تا ساعت ده شب در رختخواب خود باشید .
2- خواب قیلوله و قبل از ظهر - که استحباب شرعی هم دارد - ترک نشود. این خواب مختصر, ولی بسیار مفید است . اگر قبل از ظهر میسر نیست با فاصله ای بعد از ناهار انجام گیرد. اگر اصلا خواب روز میسر نیست , حداقل باید دقایقی دراز کشید.
پیامبر گرامی اسلام فرمود: از خوردن غذاى سحر براى روزه‏ى روز کمک بگیرید و از خواب قیلوله براى بیدارى یارى بخواهید( إرشاد القلوب إلى الصواب ج‏1 ص 91 )
3- محل استراحت خود را طوى طراحى و انتخاب کنید که مُشرف به پنجره و فضاى باز باشد تا تغییرات جوّى (رنگ آسمان و تغییرات نور هوا) براى شما ملموس باشد.
4- اگر اطرافیان شما دیر مى‏خوابند، شما سعى کنید محل خواب خود را در جائى که سر و صداى کمترى دارد و مزاحمتى براى شما نیست انتخاب کنید و هر چقدر زودتر بخوابید و هرچه خواب شما با آسودگى و در محیطى آرام صورت گیرد، بالطّبع برخاستن شما براى کارهاى صبح، بهتر و و مقدورتر خواهد شد. یکى از عللى که سبب خواب ماندن در صبح‏ها مى‏شود این است که روح و جسم انسان از لحاظ کمى و کیفى استراحت کافى برخوردار نیست. حداقل 6 ساعت خواب براى یک انسان مورد نیاز است در این مدت زمان بدن باید طورى به خواب برود که استراحت عمیق احساس شود. اگر انسان بعد از این نوع استراحت، خودانگیز از خواب بیدار شد این نشانگر خواب و استراحت به میزان مطلوب است.
5- محیط خوابتان را برای بیدار شدن مساعد کنید:
جایی که در آن می خوابید و صبح قرار است در آن بیدار شوید خودش می تواند یک عامل برای سحر خیزی باشد .هر چند این عامل در افراد مختلف متغیر است اما مثلا داشتن یک اتاق خواب منظم و مرتب و تمیز می تواند بسیار در سحرخیز بودن شما موثر باشد و نظم این اتاق سبب شود که شما احساس کنید، سر زمانی که با خود قرار گذاشته اید باید از خواب بیدار شوید.
6- به اندازه کافی بخوابید: این یکی از عوامل اصلی است که سبب می شود افراد با زود از خواب بیدار شدن مشکل داشته باشند، در اصل داشتن خواب کافی ، زود بیدار شدن از خواب را چندین بار آسان تر میکند.
7- بر تمرین دادن بدن اصرار داشته باشید: سعی کنید همیشه راس یک ساعت خاص از خواب بیدار شوید بیدار شدن از خواب در یک ساعت خاص می تواند سبب ایجاد عادت برای بیداری در آن ساعت در بدن شود و فراموش نکنید سحرخیزی تنها یک عادت است.
8- به بدن خود گوش دهید: بدن شما خیلی خوب می تواند احتیاجاتش را به شما اطلاع دهد، اگر هنگامی که صبح از خواب بیدار می شوید هنوز احساس خستگی میکنید سعی کنید شبها زودتر به رختخواب بروید بدن شما کم کم یک الگوی معین برای خوابیدن و بیدار شدن پیدا میکند و کاملا بر آن منطبق خواهد بود.
9- برای بیدار شدن در سحر آیه زیر را بخوانید :
هنگام خواب برای آنکه به موقع بیدار شوید آیه آخر سوره کهف را قرائت کنید
قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحى‏ إِلَیَّ أَنَّما إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صالِحاً وَ لا یُشْرِکْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً.(کهف – 110)
پس از آن این دعا را بخوانید:
«اللّهمّ لا تنسنی ذکرک و لا تؤمنّی مکرک و لا تجعلنی من الغافلین و انبهنی لأحبّ السّاعات إلیک أدعوک فیها فتستجیب لی، و أسئلک فتعطینی و استغفرک فتغفر لی إنّه لا یغفر الذّنوب إلّا أنت یا أرحم الرّاحمین».
.امام صادق(ع) فرموده است که اگر این آیه را بخوانی در هر ساعت از شب که اراده کنی بیدار می شوی و این به تجربه هم ثابت شده است . (الآداب الدینیة للخزانة المعینیة با ترجمه عابدى ص 323)
10- آداب خواب را رعایت کنید , از جمله : وضو گرفتن , خواندن سوره های توحید و معوذتین , ذکر صلوات و تسبیحات اربعه و تسبیح حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) , آیة الکرسی , بخصوص خواندن آیه ی آخر سوره ی کهف و نیز توسل به امام زمان برای محروم نماندن از فیض نماز اول وقت و ... از جمله اموری است که خواب مؤمن را همراه با هدف و انگیزه می کند و این توجه و هدفمندی در بیداری صبح تأثیرگذار خواهد بود . البته اگر بجا آوردن همه ی آداب خواب برایتان سخت است , به هر میزان که مقدورتان می باشد انجام دهید .

چهارم : برای بیدار شدن در سحر
برای بیدار شدن می توانید از ساعت استفاده کنید . اگر زنگ ساعت شما را بیدار نمی کند بهتر است تا مدتی که خود عادت به بیدار شدن کنید , به یکی از نزدیکان سفارش کنید که شما را در ساعت مقرر بیدار کند.

پنجم : به هنگام بیدار شدن در سحر
به هنگام بیدار شدن در سحر ممکن است کسلی تمام وجود انسان را فرا گرفته باشد ، لذا برای رفع این کسلی و خواب آلودگی می توانید کارهای زیر را انجام دهید :
1- در رختخواب به خودتان برای بیدار شدن دروغ نگوئید:
همیشه سعی کنید بلافاصله بعد از بیدار شدن رختخواب خودتان را ترک کنید، اینکه مثلا 10 یا 20 دقیقه ی دیگر از جایم بلند خواهم شد در حالی که بیدار شده اید اصلا به شما کمکی نخواهد کرد و هر چه بیشتر در زمانی که بیدار شده اید در رختخواب بمانید بدنتان تمایلش برای بازگشت به خواب عمیق بیشتر می شود.
2- بعد از بیدار شدن به پاس این نعمت سجده شکر بجای آورید
3- پس از بیدار شدن سپس مسواک بزنید .
در روایات آمده پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله هر شب سه بار مسواک مى‏کرد: یک بار پیش از خواب، یک بار وقتى از خواب براى نماز شب برمى‏خاست، و یک بار پیش از آنکه براى نماز صبح از خانه بیرون رود. (آداب، سنن و روش رفتارى پیامبر گرامى اسلام ص 116)
4- می توانید یک دوش آب سرد بگیرید
5- مقداری نوشیدنی مانند چای و آب و یا میوه میل کنید
6- به فضای باز رفته و نفس عمیق بکشید و 15 ثانیه نگه دارید

ششم : محیط زندگی و تحصیل
باید توجه داشت که بسیاری از عوامل سلب توفیق از سحرخیزی ممکن است برخاسته از شرایط زندگی، دوستان، محیط دانشگاه و جو حاکم بر آن باشد که توانسته در وضعیت روحی شما تأثیر گذار باشد . بنابراین :
اولا : سعی کنید در محیط دانشگاه با دانشجویانی که بیشتر اهل معنویت، نماز و دعا و با نشاط هستند معاشرت داشته باشید و از گعده های دانشجویی که توأم با گناه و رفتارهای غیراخلاقی است اجتناب کنید.
ثانیا : تا آنجا که ممکن است در فضاهای معنوی همچون مساجد نمازهای مستحبی را بجا بیاورید .
چراکه فضاهایی که معنوی باشند، ناخودآگاه انسان را تحت تأثیر قرار می‏دهند و به طور غیر مستقیم، بدون حساسیت فرد، سبب تأثیر گذاری می‏شوند. ( علل نماز گریزی و نقش رسانه در گسترش نماز – محسن محمدی – مرکز پژوهشهای صدا و سیما )

هفتم : بالا بردن انگیزه و اشتیاق به نماز شب
در این باره نکات ذیل را رعایت فرمائید :
9- نتایج دنیوی و اخروی نماز شب را برای خود یاد آوردی نمائید
به عنوان نمونه از نتایج دنیوی و اخروی نماز شب که از روایات استفاده می شود این است که : نماز شب باعث صحت بدن و کفاره گناهان روز و برطرف کننده وحشت قبر است . روی را سفید و بوی را پاکیزه و روزی را جلب می نماید والبته روایات در این باب بسیار است و ما به همین مقدار بسنده می کنیم . ( برای آگاهی بیشتر ر.ک : شب مردان خدا. )
البته برای تاثیر گذاری بیشتر می توانید برخی از آنها را با خط درشت نوشته و در اتاق خود نسب نمائید .
10- از ثقل اصغر و ائمه هدا(ع) و توسل به ایشان بهره‏گیرى نمائید .
11- بدانید به هر اندازه که کارهای خوب در این دنیا خود را سخت نشان دهد در آخرت پاداش ان به همان اندازه بیشتر خواهد بود کما اینکه امام باقر علیه السلام فرموده اند : کار نیک و عمل خیر بهمان نسبتى که در قیامت سنگین و موجب سنگینى میزان انسان مى‏شود براى مردم دنیا سنگین و دشوار است. و کار زشت بر اهل دنیا خفیف و سبک است (زود انجام میدهند) همچنان که در آن جهان خفیف و موجب سبکى میزان اعمال مى‏شود. (بحار الانوار-ترجمه جلد 67 و 68، ج‏2، ص: 225)
12- این نکته را باید توجه داشته باشید که عمر گذرا می باشد و فرصت ها به سرعت از دست می رود و بهترین فرصت برای خود سازی و رسیدن به کمال همین دوران جوانی می باشد .
6- سیره چهارده معصوم ، اولیاء دین و علما دینی و حالات آنها را به هنگام برپایی نماز شب مطالعه نمائید و به دنبال این نکته باشید که چه انگیزه ای موجب می شد تا آنها با چنین شور و حالی به نماز شب بپردازند .
7- معاشرت با افراد صالح ونیکوکار را در برنامه های خود قرار دهید
از آنجا که دوستان در شکل دهی شخصیت انسانی نقش بسیار مهمی دارند همنشینی با افراد مقید به اعمال عبادی جهت تشویق انسان بسیار مؤثر می باشد
در پایان این بخش توجه شما را به چند نکته مهم جلب می نمایم .
نکته اول : به مرور خود را به خواندن نماز شب عادت دهید مثلا در ابتدا از خواند دو رکعت ، بدون هیچ عمل مستحبی دیگر شروع کنید و در ادامه تعداد رکعات و اعمال مستحبی دیگر را اضافه نمائید .
نکته دوم : وقت نماز شب از نیمه شب تا فجر صادق است، و هنگام سحر از سایر مواقع بهتر است و تمامی ثلث آخر شب سحر محسوب می شود. و افضل از آن خواندن نماز شب نزدیکیهای فجر است(1).( تحریر الوسیله، ج 1، ص 136). بنابراین در صورتی که تا نیمه شب شرعی بیدار بودید در اینصورت می توانید نماز شب خود را خوانده و ثواب نماز شب را درک نمائید .

نکته سوم : از احکامی که در خصوص نماز شب مطرح گردیده این است : جوانی که می ترسد خواب بماند و نماز شب از او فوت شود می تواند نماز شب را پیش از نیمه شب بخواند .
بنا براین شما تا زمانیکه به سحر خیزی عادت نکرده اید می توانید قبل از خواب نماز شب خود را بخوانید و از ثواب آن بهره مند گردید .
حرف آخر :
یکی از مهمترین عواملی که موجب می شود تا انسان نسبت به اینگونه مسائل کاهلی داشته باشد ، عدم معرفت ، شناخت و ناسپاسی نسبت به خداوند متعال و الطاف وی می باشد .
فرض کنید اگر با یکی از مسولین که حل مشکل تان در دست اوست قراری گذاشته اید . و یقین دارید که وی در همان ساعت مقرر منتظر شما است . آیا واقعا شب به راحتی می خوابید و دیر بر سر قرار حاضر شده و یا با کسلی با وی مواجه می شوید؟
برادر عزیز اگر ما واقعا نسبت به الطاف الهی کمترین معرفتی داشته باشیم و بدانیم که کسی که قرار است به هنگام نماز با وی صحبت کنیم همانی است که ما را از نیستی به دنیا آورده و تمامی نعمت های خود را نیز بر ما ارزانی داشته تا به نهایت کمال و درجات بالای بهشتی دست پیدا کنیم . او همانیست که اختیار کمی و زیادی روزی ما را دارد ؛ همانی است که مرگ و زندگی ما در ید قدرت اوست و ... با این حال آیا نسبت به نماز با بی حالی برخورد خواهیم کرد و یا آنکه سر از پا نشناخته و با تمام وجود به نماز ( چه نماز شب و چه دیگر نمازها ) عاشقانه خواهیم پرداخت .
در روایتی از امام سجاد علیه السلام نقل شده که فرموده اند : آنقدر پیامبر در نماز ایستاد تا قدمهایش ورم کرد چنان در روزه دارى تشنه میشد آب دهانش خشک می گردید، گفتند یا رسول الله مگر خداوند وعده مغفرت بتو نداده؟ میفرمود آیا بنده شکرگزار خدا نباشم؟
خداى را سپاس بر نعمت و آزمایشش و او را ستایش از ابتدا تا انتهاى روزگار بخدا سوگند اگر اعضایم قطع شود و چشمانم بر روى سینه‏ام بیفتد هنوز سپاس یک دهم از یک نعمت از نعمتهاى بى‏شمارش را نکرده‏ام ستایش تمام ستایشگران بپایه یک نعمت او نمیرسد.(زندگانى حضرت سجاد و امام محمد باقر علیهما السلام، ص: 43)